CÁCH GIẢI NHANH BÀI TOÁN THỦY PHÂN PEPTIT

PHẦN I: CÁC LUẬN ĐIỂM CƠ SỞ.

1. Phản ứng thủy phân của Peptit:

a. Thủy phân hoàn toàn: H[NHRCO]_nOH + (n-1) H₂O à nH₂NRCOOH.

b. Thủy phân không hoàn toàn:

Thí dụ: H[NH(CH₂)₂CO]₄OH + H₂O à H[NH(CH₂)₂CO]₃OH+ H[NH(CH₂)₂CO]₂OH+ H₂N(CH₂)₂COOH

Cách 1: Với phản ứng trên khi cho biết số mol các chất sau phản ứng ,thì ta dựa vào số mol rồi cân bằng phản ứng sẻ tính được số mol peptit ban đầu tham gia phản ứng và suy ra khối lượng.

23,75 H[NH(CH₂)₂CO]₄OH + H₂O à 9H[NH(CH₂)₂CO]₃OH+ 8H[NH(CH₂)₂CO]₂OH+ 52H₂N(CH₂)₂COOH

0,475 mol 0,18 mol 0.16 mol 1,04 mol

è Khối lượng của Peptit là: 0,475(89x4- 3x18) = 143,45(gam)

Cách 2: Để giải nhanh hơn, ta làm như sau:

Đặt Peptit H[NH(CH₂)₂CO]₄OH bằng Công thức gọn: (X)₄ ( Với X = [NH(CH₂)₂CO]

Ta ghi phản ứng như sau: 23,75 (X)₄ + H₂O à 9 (X)₃ + 8(X)₂ + 52X

Hoặc ghi :

(X)₄ (X)₃ + X ; (X)₄ 2 (X)₂ và (X)₄ 4X

0,18 mol 0.18 mol 0,18 mol 0,08mol 0,16mol 0,215mol 0,86 mol

Từ 3 phản ứng ta tính được số mol của Peptit ban đầu tham gia phản ứng là:(0.18+0.08+0,215)mol

2. Cách giải :

*Áp dụng ĐLBTKL tính lượng nước khi biết khối lượng Peptit phản ứng và khối lượng chất sinh ra.

*Áp dụng ĐLBTKL tính được lượng muối khi cho Aminoacid sinh ra tác dụng với HCl,H₂SO₄.

* Khi tinh toán nên tính theo cách 2 ở trên.

3. Tính nhanh khối lượng Mol của Peptit:

* Thí dụ: H[NHCH₂CO]₄OH . Ta có M= M_Gli x 4 – 3x18 = 246g/mol

H[NHCH(CH3)CO]₃OH Ta có M= M_Ala x 3 – 2x18 = 231g/mol

H[NHCH₂CO]_nOH . Ta có M= [M_Gli x n – (n-1).18]g/mol

* Đối với 2 Peptit khi thủy phân có tỉ lệ số mol bằng nhau,thì ta xem 2 Peptit đó là một Peptit và ghi phản ứng ta nên ghi gộp . Khối lượng mol của Petpti chính là tổng khối lượng mol của 2 Peptit đó.

Thí dụ: Tripeptit H[NHCH₂CO]₃OH và Tetrapeptit H[NHCH₂CO]₄OH (có số mol bằng nhau) Thì ta xem 2 Peptit đó là Heptapeptit: H[NHCH₂CO]₇OH và M= 435g/mol

4. Phản ứng cháy của Peptit:

* Thí dụ: Tripeptit mạch hở X và Tetrapeptit mạch hở Y được tạo từ một Aminoacid no,hở trong phân tử có 1(-NH₂) + 1(-COOH). Đốt cháy X và Y. Vậy làm thế nào để đặt CTPT cho X,Y? Ta làm như sau:

Từ CTPT của Aminoacid no 3 C_nH_2n+1O₂N – 2H₂O thành CT C_3nH_{6n – 1}O₄N₃(đây là công thứcTripeptit) Và 4 C_nH_2n+1O₂N – 3H₂O thành CT C_4nH_{8n – 2}O₅N₄(đây là công thứcTetrapeptit) ...... Nếu đốt cháy liên quan đến lượng nước và cacbonic thì ta chỉ cần cân bằng C,H để tình toán cho nhanh.

C_3nH_{6n – 1}O₄N₃ + pO₂ 3nCO₂ + (3n-0,5)H₂O + N₂

C_4nH_{8n – 2} O₅N₄ + pO₂ 4nCO₂ + (4n-1)H₂O +N₂.Tính p(O₂) dùng BT nguyên tố Oxi?

PHẦN II: HƯỚNG DẪN GIẢI CÁC BÀI TOÁN MIMH HỌA:

Bài 1: X là một Tetrapeptit cấu tạo từ Aminoacid A,trong phân tử A có 1(-NH₂) + 1(-COOH) ,no,mạch hở.Trong A Oxi chiếm 42,67% khối lượng . Thủy phân m gam X trong môi trường acid thì thu được 28,35(g) trpeptit; 79,2(g) đipeptit và 101,25(g) A. Giá trị của m là?

a. 184,5. b. 258,3. c. 405,9. d. 202,95.

Hướng dẫn: Từ % khối lượng Oxi trong A ta xác định được A là Gli ( H₂NCH₂COOH) với M=75 è Công thức của Tetrapeptit là H[NHCH₂CO]₄OH với M= 75x4 – 3x18 = 246g/mol

Tính số mol: Tripeptit là : 28,35: 189 = 0,15(mol)

Đipeptit là : 79,2 : 132 = 0,6 (mol) Glyxin(A) : 101,25 : 75 = 1,35(mol).

Giải gọn như sau: Đặt mắt xích NHCH₂CO = X.

Ghi sơ đồ phản ứng : (X)₄ (X)₃ + X ; (X)₄ 2 (X)₂ và (X)₄ →4X

0,15 0,15 0,15 0,3 0,6 0,3 1,2

Từ sơ đồ trên ta tính được: Số mol X phản ứng là: (0,15+0,3+0,3)=0,75mol è m = 0,75.246 =184,5(g)

Bài 2: Thủy phân hoàn toàn 143,45 gam hỗn hợp A gồm hai tetrapeptit thu được 159,74 gam hỗn hợp X gồm các Aminoacid (Các Aminoacid chỉ chứa 1nhosm COOH và 1 nhóm NH₂ ) . Cho tòan bộ X tác dụng với dung dịch HCl dư,sau đó cô cạn dung dịch thì nhận được m(gam) muối khan. Tính khối lượng nước phản ứng và giá trị của m lần lượt bằng?a. 8,145(g) và 203,78(g). b. 32,58(g) và 10,15(g).c. 16,2(g) và 203,78(g) d. 16,29(g) và 203,78(g).

Hướng dẫn: Đặt Công thức chung cho hỗn hợp A là H[NHRCO]₄OH

Ta có phản ứng : H[NHRCO]₄OH + 3H₂O 4 H₂NRCOOH

Hay: (X)₄ + 3H₂O 4X ( Trong đó X = HNRCO)

Áp dụng ĐLBTKL nH₂O = mH₂O = 16,29 gam.

Từ phản ứng nX=H₂O =

Phản ứng của X tác dụng với HCl : X + HCl X.HCl

Áp dụng BTKL m(Muối) = mX + mHCl = 159,74 + .36,5 = 203,78(g)

Bài 3: Tripeptit M và Tetrapeptit Q được tạo ra từ một Aminoacid X mạch hở ( phân tử chỉ chứa 1 nhóm NH₂ ) .Phần trăm khối lượng Nito trong X bằng 18,667%. Thủy phân không hoàn toàn m(g) hỗn hợp M,Q(có tỉ lệ số mol 1:1) trong môi trường Acid thu được 0,945(g) M; 4,62(g) đipeptit và 3,75 (g) X.Giá trị của m? a. 4,1945(g).b. 8,389(g). c. 12,58(g). d. 25,167(g).

Hướng dẫn: Ta có %N = X là Glyxin

Do hai peptit có tỉ lệ số mol phản ứng 1:1 nên xem hỗn hợp M,Q là một Heptapeptit : H[NHCH₂CO]₇OH Và có M = 435g/mol.

Ghi phản ứng : (Gli)₇ + H₂O (Gli)₃ + 7 (Gli)₂ + 10 (Gli)

0,005mol 0,005mol 0.035mol 0.05mol

m(M,Q) = 0,005mol.435 = 8,389(g)

Giải theo cách khác:

(Gli)₇ 2(Gli)₃ + Gli ; (Gli)₇ 3 (Gli)₂ + Gli và (Gli)₇ 7(Gli)

0,0025mol 0,005mol 0,0025 0,035/3 0,035mol 0,035/3 0,0358/7 0.0358

Từ các phản ứng tính được số mol của (Gli)₇ là : 0.01928(mol)

Bài 4: Tripeptit mạch hở X và Tetrapeptit mạch hở Y đều được tạo ra từ một Aminoacid no,mạch hở có 1 nhóm –COOH và 1 nhóm –NH₂ .Đốt cháy hoàn toàn 0,1 mol X thu được sản phẩm gồm H₂O,CO₂ và N₂ trong đó tổng khối lượng CO₂ và H₂O bằng 36,3(g) .Nếu đốt cháy hoàn toàn 0,2 mol Y thì số mol O₂ cần phản ứng là?a. 2,8(mol).b. 1,8(mol).c. 1,875(mol).d. 3,375 (mol)

Hướng dẫn: Rõ ràng X,Y đều sinh ra do Aminoacid có CT C_nH_2n+1O₂N. Do vậy ta có CT của X,Y tương ứng là: C_3nH_{6n – 1}O₄N₃(X) , C_4nH_{8n – 2}O₅N₄(Y).

Phản ứng cháy X: C_3nH_{6n – 1}O₄N₃ + pO₂ 3nCO₂ + (3n-0,5)H₂O + N₂

0,1mol 0,3n(mol) 0,3(3n-0,5)mol

Ta có phương trình tổng khối lượng H₂O và CO₂ : 0,3[44.n + 18. (3n-0,5)] = 36.3 n = 2

Phản ứng cháy Y: C_4nH_{8n – 2} O₅N₄ + pO₂ 4nCO₂ + (4n-1)H₂O + N₂ .

0,2mol 0,2.p 0,8n (0,8n -0,2)

Áp dụng BT Oxi : 0,2.5+ 0,2.2p = 0,8.2.2 +(0,8.2 -0,2) p = 9. nO₂ = 9x0,2 =1,8(mol)

PHẦN III: BÀI TẬP TỰ GIẢI QUYẾT.

Bài 5: (Đề ĐH-2011) Thủy phân hoàn toàn 60(g) hỗn hợp hai Đipeptit thu được 63,6(g) hỗn hợp X gồm các Aminoacid no mạch hở (H₂NRCOOOH). Nếu lấy 1/10 hỗn hợp X tác dụng với dung dịch HCl dư thu được m(g) muối. Giá trị của m là? a. 7,82.b. 8,72 c. 7,09d.16,3.

Bài 6: (Đề ĐH-2011) Thủy phân hết m(g) Tetrapeptit Ala-Ala-Ala-Ala thu được hỗn hợp gồm 28,48(g) Ala ; 32(g) Ala-Ala và 27,72(g) Ala-Ala-Ala. Giá trị của m?

a. 66,44. b. 111,74. c. 81,54. d. 90,6.

Bài 7: X là một Hexapeptit cấu tạo từ một Aminoacid H₂N-C_nH_2n-COOH(Y) . Y có tổng % khối lượng Oxi và Nito là 61,33%. Thủy phân hết m(g) X trong môi trường acid thu được 30,3(g) petapeptit, 19,8(g) đieptit và 37,5(g) Y. Giá trị của m là?a. 69 gaB. 84 gam. c. 100 gam. d.78 gam.

Bài 8: Thủy phân hoàn toàn 1 mol Pentapeptit(X) thu được 3 mol Gli; 1 mol Ala; 1 mol Phe. Khi thủy phân không hoàn toàn (X) thu được hỗn hợp gồm Ala-Gli ; Gli-Ala và không thấy tạo ra Phe-Gli. Xác định CTCT của Petapeptit?

Hướng dẫn: Từ các đipeptit ta thấy Gli ở giữa Ala-Gli-Ala hoặc Ala ở giữa Gli-Ala-Gli. Nhưng vì thu được 1 mol Ala nên chắc chắn Ala phải ở giữa Gli-Ala-Gli. Do không có Phe-Gli tạo thành nên Phe không đứng trước Gli mà đứng sau Gli. Vây CTCT là: Gli-Gli-Ala-Gli-Phe

Bài 9: Thủy phân 14(g) một Polipeptit(X) với hiệu suất đạt 80%,thi thu được 14,04(g) một - aminoacid (Y). Xác định Công thức cấu tạo của Y?

a. H₂N(CH₂)₂COOH.b. H₂NCH(CH₃)COOH. c. H₂NCH₂COOH d. H₂NCH(C₂H₅)COOH

Bài 10:Xác định M gần đúng của một Polipeptit chứa 0,32% S tromh phân tử. Giả sử trong pt chỉ có 2 nguyên tử S?a. 20.000(đvC)b.10.000(đvC). c.15.000(đvC).d. 45.000(đvC).

Bài 11 (ĐỀ ĐH 2010) Đipeptit mạch hở X và Tripeptit mạch hở Y đều được tạo ra từ một Aminoacid no,mạch hở có 1 nhóm –COOH và 1 nhóm –NH₂ .Đốt cháy hoàn toàn 0,1 mol Y thu được sản phẩm gồm H₂O,CO₂ và N₂ trong đó tổng khối lượng CO₂ và H₂O bằng 54,9(g) .Nếu đốt cháy hoàn toàn 0,2 mol X,sản phẩm thu được cho lội qua dung dịch nước vôi trong dư thì được m(g) kết tủa . Giá trị của m là? a. 45. b. 120. c.30. d.60.

Bài 12: X là một tetrapeptit cấu tạo từ một amino axit (A) no, mạch hở có 1 nhóm –COOH ; 1 nhóm –NH2. Trong A %N = 15,73% (về khối lượng). Thủy phân m gam X trong môi trường axit thu được 41,58 gam tripeptit ; 25,6 gam đipeptit và 92,56 gam A. Giá trị của m là :

a. 149 gam. b. 161 gam. c. 143,45 gam. d. 159 gam.

Bài 13: X và Y lần lượt là các tripeptit và tetrapeptit được tạo thành từ cùng một amino axit no mạch hở, có một nhóm –COOH và một nhóm –NH2. Đốt cháy hoàn toàn 0,1 mol Y thu được sản phẩm gồm CO2, H2O, N2, trong đó tổng khối lượng của CO2 và H2O là 47,8 gam. Nếu đốt cháy hoàn toàn 0,3 mol X cần bao nhiêu mol O2 ?

a. 2,8 mol. b. 2,025 mol. c. 3,375 mol. d. 1,875 mol.

Bài 14: X là tetrapeptit Ala-Gly-Val-Ala, Y là tripeptit Val-Gly-Val. Đun nóng m gam hỗn hợp X và Y có tỉ lệ số mol nX : nY = 1 : 3 với 780 ml dung dịch NaOH 1M (vừa đủ), sau khi phản ứng kết thúc thu được dung dịch Z. Cô cạn dung dịch thu được 94,98 gam muối. m có giá trị là : a.. 68,1 gam. b. 64,86 gam. c. 77,04 gam. d. 65,13 gam.

Bài 15: Một hemoglobin (hồng cầu của máu) chứa 0,4% Fe (mỗi phân tử hemoglobin chỉ chứa 1 nguyên tử Fe). Phân tử khối gần đúng của hemoglobin trên là :

a. 12000. b. 14000. c. 15000. d. 18000.

Bài 16: Đun nóng alanin thu được một số peptit trong đó có peptit A có phần trăm khối lượng nitơ là 18,54%. Khối lượng phân tử của A là : a. 231. b. 160. c. 373. d. 302.

Bài 17: Khi thủy phân hoàn toàn 55,95 gam một peptit X thu được 66,75 gam alanin (amino axit duy nhất). X là : a. tripeptit. b. tetrapeptit. c. pentapeptit. d. đipeptit.

Bài 18: Khi thủy phân hoàn toàn 65 gam một peptit X thu được 22,25 gam alanin và 56,25 gam glyxin. X là : a. tripeptthu được. b. tetrapeptit. c. pentapeptit. d. đipeptit.

Bài 19: Thuỷ phân hoàn toàn 500 gam một oligopeptit X (chứa từ 2 đến 10 gốc α-amino axit) thu được 178 gam amino axit Y và 412 gam amino axit Z. Biết phân tử khối của Y là 89. Phân tử khối của Z là : a. 103. b. 75. c. 117. d. 147.

Bài 20: Tripeptit X có công thức sau : H2N–CH2–CO–NH–CH(CH3)–CO–NH–CH(CH3)–COOH Thủy phân hoàn toàn 0,1 mol X trong 400 ml dung dịch NaOH 1M. Khối lượng chất rắn thu được khi cô cạn DD sau phản ứng là : a.28,6 gam.b. 22,2 gam. c. 35,9 gam. d. 31,9 gam.

Bài 21: Protein A có khối lượng phân tử là 50000 đvC. Thuỷ phân 100 gam A thu được 33,998 gam alanin. Số mắt xích alanin trong phân tử A là : a. 191. b. 38,2. c. 2.3.1023 d.561,8.

Bài 22: Thủy phân 1250 gam protein X thu được 425 gam alanin. Nếu phân tử khối của X bằng 100000 đvC thì số mắt xích alanin có trong X là : a. 453. b. 382. c. 328. d. 479.

Bài 23: Thuỷ phân hoàn toàn 1 mol pentapeptit A thì thu được 3 mol glyxin ; 1 mol alanin và 1mol valin. Khi thuỷ phân không hoàn toàn A thì trong hỗn hợp sản phẩm thấy có các đipeptit Ala-Gly ; Gly-Ala và tripeptit Gly-Gly-Val. Amino axit đầu N, amino axit đầu C ở pentapeptit A lần lượt là : a. Gly, Val. b. Ala, Val. c. Gly, Gly. d. Ala, Gly.

Bài 24: Thuỷ phân không hoàn toàn tetrapeptit (X), ngoài các a-amino axit còn thu được các đipetit: Gly-Ala ; Phe-Val ; Ala-Phe. Cấu tạo nào sau đây là đúng của X ?

a. Val-Phe-Gly-Ala. b. Ala-Val-Phe-Gly. c. Gly-Ala-Val-Phe. d. Gly-Ala-Phe-Val.

Bài 25: Thủy phân hoàn toàn 1 mol pentapeptit X, thu được 2 mol glyxin (Gly), 1 mol alanin (Ala), 1 mol valin (Val) và 1 mol phenylalanin (Phe). Thủy phân không hoàn toàn X thu được đipeptit Val-Phe và tripeptit Gly-Ala-Val nhưng không thu được đipeptit Gly-Gly. hất X có công thức là a. Gly-Phe-Gly-Ala-Val. b. Gly-Ala-Val-Val-Phe.

c. Gly-Ala-Val-Phe-Gly. d. Val-Phe-Gly-Ala-Gly.

Bài 26: Công thức nào sau đây của pentapeptit (A) thỏa điều kiện sau ?

Thủy phân hoàn toàn 1 mol A thì thu được các α - amino axit là : 3 mol glyxin, 1 mol alanin, 1 mol valin. Thủy phân không hoàn toàn A, ngoài thu được các amino axit thì còn thu được 2 đipeptit : Ala-Gly ; Gly-Ala và 1 tripeptit Gly-Gly-Val.

a. Ala-Gly-Gly-Gly-Val. b. Gly- Gly-Ala-Gly-Val.

c. Gly-Ala-Gly-Gly-Val. d. Gly-Ala-Gly-Val-Gly.

Bài 27: Thuỷ phân hợp chất : H₂N–CH₂–CO–NH–CH(CH₃)–CO–NH–CH(CH(CH₃)₂)–CO–NH–CH₂–CO–NH–CH₂–COOH sẽ thu được bao nhiêu loại amino axit nào sau đây ?

a. 3. b. 4. c. 5. d. 2.

Bài 28: Thuỷ phân hợp chất : sẽ thu được bao nhiêu loại amino axit nào sau đây ?

H₂NCH(CH₃)–CONH–CH(CH(CH₃)₂)–CONH–CH(C₂H₅)–CONH–CH₂–CONH–CH(C₄H₉)COOH.

a. 2. b. 3. c. 4. d. 5.

Bài 29: Cho 3 chất X,Y,Z vào 3 ống nghiệm chứa sẵn Cu(OH)₂ trong NaOH lắc đều và quan sát thì thấy: Chất X thấy xuất hiện màu tím, chất Y thì Cu(OH)₂ tan và có màu xanh nhạt, chất Z thì Cu(OH)₂ tan và có màu xanh thẫm. X, Y, Z lần lượt là :

a. Hồ tinh bột, HCOOH, mantozơ. b. Protein, CH₃CHO, saccarozơ.

c. Anbumin, C₂H₅COOH, glyxin. d. Lòng trắng trứng, CH3COOH, glucozơ.

Bài 30: Thuốc thử được dùng để phân biệt Gly-Ala-Gly và Gly-Ala là :

a. dd HCl. b. Cu(OH)₂/OH^- c. dd NaCl. d. dd NaOH.

Bài 31. Thuỷ phân 1 peptit x thu đc 22,5 g alanin và 56,25g glyxin x có mấy liên kết peptit?
Bài 32 Thuỷ phân 60 g hỗn hợp 2 đipeptit đuợc 63,6g hỗn hợp aminoaxit no mạch hở .lấy 1/10 hỗn hợp trên t/d HCl dư thu dc bao nhiêu gam muối?

Bài 33.Đipeptit mạch hở X va tripeptit Y tạo nên từ 1 aminoaxit có 1 nhóm NH2 1 nhóm COOH .Đốt 0,1 mol Y thu đc m CO2 +m H2 =54,9 g. Nếu đốt 0,2 mol X, m CO2=?

Sưu tầm: Bùi Thị Thanh Thủy

Trong những năm gần đây bài tập về hiđrosunfua và muối sunfua được sử dụng tương đối nhiều trong các đề thi ĐH – CĐ; đề thi HSG cấp tỉnh; đề thi HSGQG; đề thi HSG Casio…. Sở dĩ như vậy vì:

@ Tính chất của muối sunfua khá phức tạp; các phản ứng của muối sunfua thường có qui luật nhưng cũng có rất nhiều trường hợp đặc biệt; các phản ứng oxi hóa – khử của muối sunfua rất phức tạp đòi hỏi người viết phản ứng đó phải có một kiến thức khá sâu mới hiểu hết được về phản ứng đó

@ Các muối sunfua có mặt ở hầu hết chương trình hóa vô cơ THPT

@ Các bài tập về muối sunfua đòi hỏi nhiều kĩ năng hóa học cũng như toán học.

Để giúp các em học sinh có một kiến thức cơ bản và sâu rộng một cách có hệ thống về mảng kiến thức này tôi xin biên tập chuyên đề “Phương pháp giải bài tập muối sunfua”

1. Công thức tổng quát: M_xS_y.

2. Phân loại: Có 4 loại

@ Loại 1: Tan trong nước: Na₂S, K₂S, (NH₄)₂S, BaS,…

@ Loại 2: Không tan trong nước nhưng tan trong HCl, H₂SO₄ loãng: FeS, ZnS, MnS,…

@ Loại 3: Không tan trong nước và không tan trong HCl, H₂SO₄ loãng: CuS, PbS, Ag₂S, SnS, CdS, HgS…

@ Loại 4: Không tồn tại trong nước: MgS, Al₂S₃, …

3. Tính chất hóa học:

3.1. Môi trường của muối sunfua: Các muối sunfua tan trong nước thường có môi trường kiềm

VD: pH của dung dịch Na₂S 0,1M ≈ 12,76.

3.2. Phản ứng đốt cháy: muối sunfua + oxi oxit + SO₂.

VD:

CuS + 3/2 O₂ CuO + SO₂↑

4FeS₂ + 11O₂ 2Fe₂O₃ + 8SO₂↑

Cu₂S + 2O₂ 2CuO + SO₂↑

Nhưng: 2CuFeS₂ + O_2thiếu Cu₂S + 2FeS + SO₂↑

Cu₂S + 1,5O_{2 thiếu} Cu₂O + SO₂↑

3.3. Phản ứng với axit HCl và H₂SO₄ loãng: muối sunfua + H⁺ → muối + H₂S↑ (muối sunfua loại 3 không phản ứng)

VD:

Na₂S + H₂SO_{4 loãng} → Na₂SO₄ + H₂S↑

FeS + 2HCl → FeCl₂ + H₂S↑

CuS + HCl → không phản ứng.

FeS₂ + 2HCl → FeCl₂ + S↓ + H₂S↑

3.4. Phản ứng của với H₂SO₄ đặc: Muối sunfua + H₂SO₄ đặc → Muối sunfat + SO₂ + H₂O

VD:

CuS + 4H₂SO₄ đặc CuSO₄ + 4SO₂↑ + 4H₂O

2FeS₂ + 14H₂SO₄ đặc Fe₂(SO₄)₃ + 15SO₂↑ + 14H₂O

3.5. Phản ứng với HNO₃:

+ Phản ứng của muối sunfua với HNO₃ rất phức tạp, nói chung là HNO₃ sẽ đưa các ngyên tố phản ứng với nó lên số oxi hóa cao nhất. Một số muối sunfua có nhiều cách viết phản ứng dạng phân tử nhưng đều có chung phương trình ion thu gọn

+ VD1:

FeS₂ + 18HNO₃ → Fe(NO₃)₃ + 2H₂SO₄ + 15NO₂↑ + 7H₂O

Hoặc: 3FeS₂ + 48HNO₃ → Fe(NO₃)₃ + Fe₂(SO₄)₃ + 3H₂SO₄ + 45NO₂↑ + 21H₂O

Hoặc: 2FeS₂ + 30HNO₃ → Fe₂(SO₄)₃ + H₂SO₄ + 30NO₂↑ + 14H₂O

Cả 3 cách viết trên đều có phương trình ion thu gọn là:

FeS₂ + 14H⁺ + 15NO₃^- → Fe³⁺ + 2SO₄^2- + 15NO₂↑ + 7H₂O

+ VD2:

As₂S₃ + 28HNO_3đặc 2H₃AsO₄ + 3H₂SO₄ + 28NO₂↑ + 8H₂O

3.6. Phản ứng với muối khác: Phản ứng của muối sunfua loại 1 với muối khác khá phức tạp

VD:

FeCl₂ + Na₂S → FeS↓ + 2NaCl

2FeCl₃ + 3Na₂S → 2FeS↓ + S↓ + 6NaCl

2AlCl₃ + 3Na₂S + 6H₂O →2Al(OH)₃↓ + 3H₂S↑ + 6NaCl

AlCl₃ + 3NaHS + 3H₂O →Al(OH)₃↓ + 3H₂S↑ + 3NaCl

MgCl₂ + Na₂S + 2H₂O → Mg(OH)₂↓ + 2NaCl + H₂S↑

Ag₂S + 4KCN → 2K[Ag(CN)₂] + K₂S

Cu₂S + 2Fe₂(SO₄)₃ ® 4FeSO₄ + 2CuSO₄ + S

3.7. Phản ứng với S: muối sunfua loại 1 phản ứng với lưu huỳnh tạo ra polisunfua.

S^2- + nS → (polisunfua)

3.8. Phản ứng với hiđro peoxit:

VD:

PbS + H₂O₂ → PbSO₄ + H₂O (*)

Na₂S + H₂O₂ → Na₂SO₄ + H₂O

As₂S₃ + 14H₂O₂ 2H₃AsO₄ + 3H₂SO₄ + 8H₂O

Phản ứng (*) được dùng để phục chế những bức tranh cổ.

3.9. Màu của muối sunfua kết tủa:

FeS; CuS; PbS; CoS và NiS có màu đen, HgS = đỏ, CdS = vàng; MnS = hồng; ZnS = trắng

3.10. Phản ứng của H₂S:

+ H₂S có pK_a1 = 7,02 và pK_a2 = 12,9.

+ Với oxi: H₂S + ½ O_{2 thiếu} → S + H₂O

H₂S + 3/2 O₂ SO₂ + H₂O

+ Với SO₂: 2H₂S + SO₂ → 3S + H₂O

+ Với nước clo: H₂S + 4Cl₂ + 4H₂O → H₂SO₄ + 8HCl

+ Với muối: FeCl₃ + H₂S → FeCl₂ + S + HCl

CuCl₂ + H₂S → CuS↓ + 2HCl

FeCl₂ + H₂S → không phản ứng.

+ Với Ag: 4Ag + 2H₂S + O₂ → 2Ag₂S + 2H₂O

Phản ứng này giải thích hiện tượng Ag bị hóa đen trong không khí bị ô nhiễm.

+ Với các chất oxi hóa khác:

K₂Cr₂O₇ + 3H₂S + 4H₂SO₄ → 3S + K₂SO₄ + Cr₂(SO₄)₃ + 7H₂O

4. Một số khoáng vật sunfua: pirit = FeS₂; cancopirit = FeCuS₂; galen = PbS; blenđơ = ZnS

5. Cân bằng phản ứng oxi hóa – khử có muối sunfua.

Các phản ứng oxi hóa – khử thông thường sẽ có một chất khử và một chất oxi hóa nhưng phản ứng oxi – hóa khử của muối sunfua phức tạp hơn vì thường có hai chất khử.

VD1:

4FeS₂ + 11O₂ 2Fe₂O₃ + 8SO₂↑

VD2:

As₂S₃ + 28HNO_3đặc 2H₃AsO₄ + 3H₂SO₄ + 28NO₂↑ + 8H₂O

Bài 1: Hoàn thành các phản ứng sau(nếu có):

1/ FeCl₂ + H₂S ® 2/ CuS + HCl ®

3/ FeCl₃ + K₂S ® 4/ FeS + HCl ®

5/ As₂S₃ + HNO_3loãng® 6/ FeS₂ + HCl →

7/ FeS₂ + HNO_{3 loãng} → 8/ Cu₂S + HNO_{3 đặc} ®

9/ Cu₂S + H₂SO_{4 đặc} ® 10/ KMnO₄ + H₂S + H₂SO₄ →

Giải

1/ FeCl₂ + H₂S ® không phản ứng

2/ CuS + HCl ® không phản ứng

3/ 2FeCl₃ + H₂S ® 2FeCl₂ + S¯ + 2HCl

4/ FeS + 2HCl ® FeCl₂ + H₂S­

5/ 3As₂S₃ + 28HNO₃ loãng + 4H₂O 6H₃AsO₄ + 9H₂SO₄ + 28NO↑.

6/ FeS₂ + 2HCl → FeCl₂ + S↓ + H₂S↑

7/ FeS₂ + 8HNO₃ loãng → Fe(NO₃)₃ + 2H₂SO₄ + 5NO↑ + 2H₂O

8/ Cu₂S + 14HNO₃ đặc ® 2Cu(NO₃)₂ + H₂SO₄ + 10NO₂­ + 6H₂O

9/ Cu₂S + 6H₂SO_{4 đặc} ® 2CuSO₄ + 5SO₂­ + 6H₂O

10/ 2KMnO₄ + 5H₂S + 3H₂SO₄ → 5S + K₂SO₄ + 2MnSO₄ + 8H₂O

Bài 2(ĐH khối B-2003): Cho hỗn hợp gồm FeS₂ và FeCO₃ phản ứng hết với dung dịch HNO₃ đặc, nóng thu được dung dịch A và hỗn hợp khí B gồm NO₂, CO₂. Thêm dung dịch BaCl₂ vào dung dịch A. Hấp thụ hỗn hợp khí B bằng dung dịch NaOH dư. Viết phương trình phân tử và phương trình ion rút gọn của các phản ứng xảy ra.

Giải

+ Khi FeS₂ và FeCO₃ phản ứng với HNO₃ đặc:

FeS₂ + 18HNO₃ Fe(NO₃)₃ + 2H₂SO₄ + 15NO₂↑ + 7H₂O

FeCO₃ + 4HNO₃ Fe(NO₃)₃ + CO₂↑ + NO₂↑ + 2H₂O

ð Dung dịch A có Fe(NO₃)₃, H₂SO₄ và có thể có HNO₃ dư; hỗn hợp khí B gồm CO₂ và NO₂.

+ Khi A phản ứng với dung dịch BaCl₂:

BaCl₂ + H₂SO₄ → BaSO₄↓ + 2HCl

+ Khi B phản ứng với dung dịch NaOH dư

CO₂ + 2NaOH → Na₂CO₃ + H₂O

2NO₂ + 2NaOH → NaNO₃ + NaNO₂ + H₂O

@ Phản ứng dạng ion thu gọn:

FeS₂ + 14H⁺ + 15NO₃^- Fe³⁺ + SO₄^2- + 15NO₂↑ + 7H₂O

FeCO₃ + 4H⁺ + NO₃^- Fe³⁺ + CO₂↑ + NO₂↑ + 2H₂O

Ba²⁺ + SO₄^2- → BaSO₄↓

CO₂ + 2OH^- → CO₃^2- + H₂O

2NO₂ + 2OH^- → NO₃^- + NO₂^- + H₂O

Bài 3(Khối A-2004):

1. Hoàn thành phản ứng sau dạng phân tử và ion thu gọn(nếu có)

FeS + HCl Khí A + ...

KClO₃ Khí B + ...

Na₂SO₃ + HCl Khí C + ...

2. Cho các khí A, B, C tác dụng với nhau từng đôi một, viết phản ứng và ghi rõ điều kiện?

Giải

1/ Hoàn thành phản ứng dạng phân tử và ion thu gọn.

FeS + 2HCl FeCl₂ + H₂S­(A).

FeS + 2H⁺ Fe²⁺ + H₂S­.

2KClO₃ 2KCl + 3O₂­(B)

Na₂SO₃ + 2HCl 2NaCl + SO₂­(C) + H₂O

SO₃^2- + 2H⁺ SO₂­ + H₂O

2/

@ Cho A + B: H₂S + ½ O_{2 thiếu} S + H₂O

H₂S + 3/2 O₂ SO₂ + H₂O

@ Cho A + C: 2H₂S + SO₂ 3S + 2H₂O

@ Cho B + C: 2SO₂ + O₂ 2SO₃.

Bài 4(Khối A- 2005): Viết cấu hình e, xác định vị trí của lưu huỳnh (Z=16) trong BTH. Viết phản ứng của H₂S với O₂, SO₂, nước clo. Trong các phản ứng đó H₂S có tính khử hay oxi hóa, tại sao?

Giải

+ Cấu hình e: 1s²2s²2p⁶3s²3p⁴ ð vị trí: ô 16; chu kì 3; nhóm VIA.

+ Phản ứng xảy ra:

H₂S + ½ O_{2 thiếu} S + H₂O

H₂S + 3/2 O₂ SO₂ + H₂O

2H₂S + SO₂ 3S + 2H₂O

H₂S + 4Cl₂ + 4H₂O H₂SO₄ + 8HCl

+ Trong các phản ứng trên H₂S chỉ có tính khử vì số oxi hóa của S trong H₂S là –2 là số oxi hóa thấp nhất của S.

Bài 5(Khối B- 2005): Chỉ dùng dung dịch H₂SO₄ loãng hãy nhận biết các dung dịch đựng trong các lọ mất nhãn sau: NaCl; Na₂S; Na₂CO₃; Na₂SO₃.

Giải

+ Lấy mỗi dung dịch một lượng cần thiết để nhận biết. Tiến hành nhận biết ta có kết quả trong bảng sau:

+ Phản ứng xảy ra:

Na₂S + H₂SO₄ ® Na₂SO₄ + H₂S­

Na₂CO₃ + H₂SO₄ ® Na₂SO₄ + H₂O + CO₂­

Na₂SO₃ + H₂SO₄ ® Na₂SO₄ + H₂O + SO₂­

Bài 6(Khối A- 2006): Khi nung hỗn hợp FeS₂ và FeCO₃ trong không khí, thu được một oxit sắt và khí B₁, B₂. Tỉ lệ khối lượng phân tử của B₁ và B₂ là 11:16. Viết phương trình hóa học của các phản ứng xảy ra và xác định hai khí B₁, B₂?

Giải

Khi nung hỗn hợp FeS₂ và FeCO₃.

4FeS₂ + 11O₂ 2Fe₂O₃ + 8SO₂­

4FeCO₃ + O₂ 2Fe₂O₃ + 4CO₂­

ð B₁ là CO₂ còn B₂ là SO₂.

Bài 7: Những bức tranh cổ được vẽ bằng bột “trắng chì”[PbCO₃.Pb(OH)₂] lâu ngày bị hoá đen trong không khí. Người ta có thể dùng hiđropeoxit để phục hồi bức tranh đó. Hãy giải thích?

Giải

+ Những bức tranh cổ bị hóa đen là do [PbCO₃.Pb(OH)₂] đã phản ứng với H₂S có trong không khí theo phương trình:

PbCO₃ + H₂S PbS + CO₂ + H₂O
Pb(OH)₂ + H₂S PbS + 2H₂O
+ Để phục chế ta dùng H₂O₂ vì:

4H₂O₂ + PbS PbSO₄ + 4H₂O
PbSO₄ tạo ra có màu trắng tương tự như PbCO₃.Pb(OH)₂.

Bài 8 (CĐ-2007): Các khí có thể cùng tồn tại trong một hỗn hợp là

A. NH₃ và HCl. B. H₂S và Cl₂. C. Cl₂ và O₂. D. HI và O₃.

Đáp án: C

Bài 9 (Khối B-2007): Trong phản ứng đốt cháy CuFeS₂ tạo ra sản phẩm CuO, Fe₂O₃ và SO₂ thì một phân tử CuFeS₂ sẽ:

A. nhận 13 e. B. nhận 12 e. C. nhường 13 e. D. nhường 12 e.

Đáp án: C

Bài 10 (Khối A-2008): Cho sơ đồ chuyển hoá quặng đồng thành đồng:

CuFeS₂ .

Hai chất X, Y lần lượt là:

A. Cu₂O, CuO. B. CuS, CuO. C. Cu₂S, CuO. D. Cu₂S, Cu₂O.

Đáp án: D

Bài 11 (Khối A-2009): Trường hợp nào sau đây không xảy ra pư hoá học?

A. Sục khí Cl₂ vào dung dịch FeCl₂. B. Sục khí H₂S vào dung dịch CuCl₂.

C. Sục khí H₂S vào dung dịch FeCl₂. D. Cho Fe vào dung dịch H₂SO₄ loãng, nguội.

Đáp án: C

Bài 12 (Khối B-2010): Phương pháp để loại bỏ tạp chất HCl có lẫn trong khí H₂S là cho hỗn hợp khí lội từ từ qua một lượng dư dung dịch:

A. Pb(NO₃)₂. B. NaHS. C. AgNO₃. D. NaOH.

Đáp án: B

Bài 13 (Khối B-2010): Để đánh giá sự ô nhiễm kim loại nặng trong nước thải của một nhà máy, người ta lấy một ít nước, cô đặc rồi thêm dung dịch Na₂S vào thấy xuất hiện kết tủa màu vàng. Hiện tượng trên chứng tỏ nước thải bị ô nhiễm bởi ion:

A. Fe²⁺. B. Cu²⁺. C. Pb²⁺. D. Cd²⁺.

Đáp án: D

Bài 14 (Khối A-2011): Trong các thí nghiệm sau:

(1) Cho SiO₂ tác dụng với axit HF.

(2) Cho khí SO₂ tác dụng với khí H₂S

(3) Cho khí NH₃ tác dụng với CuO đun nóng.

(4) Cho CaOCl₂ tác dụng với dung dịch HCl

(5) Cho Si đơn chất tác dụng với dung dịch NaOH.

(6) Cho khí O₃ tác dụng với Ag.

(7) Cho dung dịch NH₄Cl tác dụng với dung dịch NaNO₂ đun nóng.

Số thí nghiệm tạo ra đơn chất là: A. 7. B. 6. C. 5. D. 4.

Đáp án: B

Bài 15 (Khối B - 2011): Dãy gồm các chất (hoặc dung dịch) đều phản ứng được với dung dịch FeCl₂ là:

A.    Bột Mg, dung dịch BaCl₂ , dung dịch HNO₃ .

B.     Khí Cl₂, dung dịch Na₂CO₃, dung dịch HCl.

C.    Bột Mg, dung dịch NaNO₃, dung dịch HCl.

D.    Khí Cl₂, dung dịch Na₂S, dung dịch HNO₃.

Đáp án: D

Bài 16 (Khối B - 2011): Thực hiện các thí sau:

(a) Nung NH₄NO₃ rắn (b) Đun nóng NaCl tinh thể với dung dịch H₂SO₄ đặc

(c) Sục khí Cl₂ vào dung dịch NaHCO₃. (d) Sục khí CO₂ vào dung dịch Ca(OH)₂ dư

(e) Sục khí SO₂ vào dung dịch KMnO₄ (g) Cho dung dịch KHSO₄ vào dung dịch NaHCO₃.

(h) Cho PbS vào dung dịch HCl loãng (i) Cho Na₂SO₃ vào dung dịch H₂SO₄ dư, đun nóng

Số thí nghiệm sinh ra chất khí là:

A. 4. B. 6. C. 5. D. 2.

Đáp án: C

Bài 17 (Cao đẳng 2011): Tiến hành các thí nghiệm sau:

(1)  Sục H₂S vào dung dịch FeSO₄;

(2)  Sục H₂S vào dung dịch CuSO₄;

(3)  Sục CO₂ dư vào dung dịch Na₂SiO₃;

(4)  Sục CO₂ dư vào dung dịch Ca(OH)₂;

(5)  Nhỏ từ từ dung dịch NH₃ đến dư vào dung dịch Al₂(SO₄)₃.

(6)  Nhỏ từ từ dung dịch Ba(OH)₂ đến dư vào dung dịch Al₂(SO₄)₃.

Sau khi các phản ứng xảy ra hoàn toàn, số thí nghiệm thu được kết tủa là

A. 4. B. 6. C. 5. D. 3.

Đáp án: A

Bài 18 (Cao đẳng 2011): Dẫn mẫu khí thải của một nhà máy qua dung dịch Pb(NO₃)₂ dư thì thấy xuất hiện kết tủa màu đen. Hiện tượng đó chứng tỏ trong khí thải nhà máy có khí nào sau đây?

A. NH₃. B. CO₂. C. SO₂. D. H₂S.

Đáp án: D

Bài tập 1: Hòa tan hết 30,4 gam hỗn hợp X gồm Cu, CuS, Cu₂S và S bằng dung dịch HNO₃ dư thu được 20,16 lít khí NO duy nhất ở đktc và dung dịch Y. Thêm Ba(OH)₂ dư vào Y được m gam kết tủa. Tính m?

Giải

+ Qui đổi hỗn hợp đã cho thành hỗn hợp Cu và S ta có sơ đồ:

+ Theo ĐLBT e và giả thiết ta có hệ: Þ x = 0,3 mol và y = 0,35 mol

ð m = 0,3.98 + 0,35.233 = 110,95 gam.

+ Ghi chú: Ta có thể qui đổi hỗn hợp X về hỗn hợp Cu + CuS hoặc hỗn hợp khác.

Bài 2(Đề thi HSG Hóa 10 – Vĩnh Phúc – 2010): Cho 20,8 gam hỗn hợp Fe, FeS, FeS₂, S pư với H₂SO₄ đặc nóng dư thu được V lít SO₂ ở đktc và dung dịch A. Cho A + NaOH dư thu được 21,4 gam kết tủa. Tính thể tích dung dịch thuốc tím 1M cần dùng để pư vừa đủ với V lít trên?

Giải

+ Qui đổi hỗn hợp ban đầu thành hỗn hợp Fevà S ta có:

+ Theo ĐLBT e và giả thiết ta có hệ: Þ x = 0,2 mol và y = 0,3.

+ Áp dụng ĐLBT electron ta có: 2z = 3x + 6y Þ z = 1,2 mol

Þ số mol KMnO₄ = 1,2.2/5 = 0,48 mol Þ V_{dd KmnO4} = 0,48 lít.

Bài 3(HSG11 – Vĩnh Phúc - 2010)Cho 20,8 gam hh X gồm Fe, FeS, FeS₂, S pư với dd HNO₃ đặc nóng dư thu được V lít NO₂(là sp duy nhất ở đktc) và dung dịch A. Cho A pư với dd Ba(OH)₂ dư thu được 91,3 gam kết tủa.

1/ Viết pư xảy ra dạng ion thu gọn?

2/ Tính V và số mol HNO₃ cần dùng để oxi hóa hoàn toàn X?

ĐS: Dùng pp qui đổi thu được V = 53,76 lít và số mol HNO₃ = 3 mol.

Bài 4: Hòa tan 25,6 gam chất rắn X gồm Fe, FeS, FeS₂ và S bằng dd HNO₃ loãng dư thu được V lít NO duy nhất ở đktc và dd Y. Thêm Ba(OH)₂ dư vào Y thu được 126,25 gam kết tủa. Giá trị của V là:

A. 17,92 B. 19,04 C. 24,64 D. 27,58.

Đáp án: C

Bài 5: Hỗn hợp X gồm Mg, MgS và S. Hòa tan m gam X trong dd HNO₃ đặc nóng thu được 2,912 lít nitơ duy nhất ở đktc và dd Y. Thêm Ba(OH)₂ dư vào Y thu được 46,55 gam kết tủa. Giá trị của m là:

A. 4,8 B. 7,2 C. 9,6 D. 12,0

Đáp án: C

Bài 6: Cho 3,76 gam hỗn hợp X gồm FeS, S, FeS₂ pư với dd HNO₃ đặc nóng dư được 0,48 mol NO₂ duy nhất và dung dịch D. Cho D + Ba(OH)₂ dư, lọc kết tủa và nung đến khối lượng không đổi được m gam chất rắn. Giá trị của m là:

A. 11,650 gam B. 12,815 gam C. 13,98 gam D.17,545 gam.

Đáp án: D

Bài 1(A-2007): Hoà tan hết hỗn hợp gồm 0,12 mol FeS₂ và a mol Cu₂S vào axit HNO₃ (vừa đủ), thu được dung dịch X (chỉ chứa hai muối sunfat) và khí duy nhất NO. Giá trị của a là:

A. 0,04. B. 0,075. C. 0,12. D. 0,06.

Giải

+ Áp dụng ĐLBT nguyên tố cho Fe, Cu và S ta viết được:

FeS₂ → Fe³⁺ + 2SO₄^2-.

Mol: 0,12 0,12 0,24

Cu₂S → 2Cu²⁺ + SO₄^2-.

Mol: a 2a a

+ Áp dụng ĐLBTĐT ta có: 0,12.3 + 2a.2 = 2(0,24 + a) ð a = 0,06

Bài 2: Hỗn hợp A gồm FeS và FeS₂ với số mol bằng nhau. Nung m gam A với oxi dư thu được 16 gam chất rắn.

1/ Tính m?

2/ Tính V dung dịch HNO₃ 68% (d=1,47 g/ml) cần dùng để hòa tan m gam trên biết rằng có một khí là sp khử duy nhất và lượng axit lấy dư 20%?

Giải

1/ + Ta có:

+ Áp dụng ĐLBT nguyên tố suy ra: x + x = 0,1.2 Þ x = 0,1 mol

+ Vậy: m = 88x + 120x = 20,8 gam.

2/ 181,5 ml.

Bài 3: Hỗn hợp X gồm FeS₂ và MS có số mol bằng nhau(M là kim loại có hóa trị không đổi). Cho 6,51 gam X phản ứng hết với HNO₃ đun nóng được dung dịch A₁ và 13,216 lít(đktc) hỗn hợp khí A₂ có khối lượng là 26,34 gam gồm NO và NO₂. Thêm BaCl₂ dư vào A₁ thấy tạo thành m₁ gam kết tủa trắng.

1/ Tìm M và %KL mỗi chất trong X? 2/ Tính m₁?

Giải

1/ + Từ giả thiết suy ra số mol NO = 0,05 mol; NO₂ = 0,54 mol.

+ Áp dụng ĐLBTNT ta có sơ đồ:

6,51 gam X: BaSO₄: 3x mol.

+ Áp dụng ĐLBT electron cho sơ đồ trên ta có: 15x + 8x = 0,05.3 + 0,54 Þ x = 0,03 mol.

+ Theo giả thiết ta có: 120x + x(M+32) = 6,51 Þ M = 65 = Zn.

+ Phần trăm khối lượng: FeS₂ = 55,3%; ZnS = 44,7%.

2/ Từ sơ đồ trên ta có: m₁ = 233.3x = 20,97 gam.

Bài 4: Hòa tan hết hỗn hợp X gồm 0,02 mol FeS₂ và 0,03 mol FeS vào lượng dư H₂SO₄ đặc nóng thu được Fe₂(SO₄)₃, SO₂ và H₂O. Hấp thụ hết SO₂ bằng một lượng vừa đủ dung dịch KMnO₄ thu được dung dịch Y không màu, trong suốt, có pH = 2. Tính thể tích của dung dịch Y?

Giải

+ Ta có sơ đồ:

+ Áp dụng ĐLBT electron ta có: 0,02.15 + 0,03.9 = 2x Þ x = 0,285 mol.

+ Phản ứng của SO₂ với thuốc tím:

5SO₂ + 2KMnO₄ + 2H₂O ® 2H₂SO₄ + K₂SO₄ + 2MnSO₄.

Mol: 0,285 0,114

Þ [H⁺] = Þ V = 22,8 lít.

Bài 5: Hòa tan hết m gam hỗn hợp gồm FeS₂ và Cu₂S bằng dung dịch H₂SO₄ đặc nóng được dung dịch A và SO₂. Hấp thụ hết SO₂ vào 1 lít dung dịch KOH 1M được dung dịch B.

+ Cho ½ A phản ứng với NH₃ dư rồi nung kết tủa sinh ra đến KL không đổi được 3,2 gam chất rắn.

+ Cho NaOH dư vào ½ A. Lấy kết tủa nung đến KL không đổi sau đó cho chất rắn thu được phản ứng với H₂, t⁰ dư được 1,62 gam nước.

1/ Tìm m? 2/ Tính khối lượng các muối trong dung dịch B?

ĐS: 1/ m = 14,4 gam 2/ B có KHSO₃ = 60 gam; K₂SO₃ = 39,5 gam.

Bài 6: Hòa tan hoàn toàn một lượng hỗn hợp A gồm Fe₃O₄ và FeS₂ trong 63 gam dung dịch HNO₃, thu được 1,568 lít NO₂ thoát ra ở đktc. Dung dịch thu được cho phản ứng vừa đủ với 200 ml dung dịch NaOH 2M, lọc kết tủa đem nung tới khối lượng không đổi thu được 9,76 gam chất rắn. Tính thành phần % theo khối lượng các chất trong hỗn hợp A và C% của dung dịch HNO₃.

ĐS: Fe₃O₄ = 97,5%; C% = 46,2%.

Bài 7: Cho 2,64 gam MS phản ứng hoàn toàn với dung dịch HNO₃ đun nóng thu được dung dịch A₁ chứa M³⁺ + 3,36 lít (đktc) hỗn hợp khí B gồm NO₂ và NO có tỉ khối so với hiđro bằng 19,8. Thêm vào A₁ lượng dư dung dịch BaCl₂ thấy tạo thành m₁ gam kết tủa trắng thực tế không tan trong dung dịch axit dư. Tìm M và m₁.

ĐS: FeS và 6,99 gam.

Bài 8: Hợp chất A có công thức M_xS_y (M là kim loại). Đốt cháy hết A thu được oxit M_nO_m và khí B. Cho Ba(NO₃)₂ dư phản ứng với dung dịch thu được sau khi oxi hoá khí B bằng nước brom dư được 23,3g kết tủa. Mặt khác khử hoàn toàn M_nO_m bằng CO dư thu được 2,8g kim loại. Hoà tan toàn bộ lượng kim loại trên bằng dung dịch HNO₃ dư thì thu được muối M(NO_3­)₃ và 0,336 lít khí N₂ ở đktc. Viết phản ứng xảy ra và tìm A.

ĐS: A là FeS₂.

Bài 9: Hỗn hợp X có khối lượng m gam gồm Cu₂S, Cu₂O và CuS có số mol bằng nhau phản ứng hoàn toàn với dung dịch HNO₃ đun nóng dư thu được dung dịch Y và 1,5 mol khí NO₂ ( sản phẩm khử duy nhất). Tính m?

ĐS: m = 30 gam.

Bài 10: Hỗn hợp X gồm FeS₂ và Cu₂S tan hết trong dung dịch HNO₃ vừa đủ thu được dung dịch Y chỉ gồm hai muối sunfat và 5,6 lít hỗn hợp khí Z gồm NO₂ và NO có KL riêng = 1,7678 g/l ở đktc. Hãy tính khối lượng hỗn hợp X?

ĐS: 4,5 gam

Bài 11: Hòa tan hết hỗn hợp gồm 0,2 mol FeS₂ và 0,25 mol CuS vào dung dịch H₂SO₄ đặc nóng dư thu được khí A. Tính thể tích dung dịch NaOH 0,5M tối thiểu cần để hấp thụ hết A?

ĐS: V = 5,0 lít

Bài 12: Cho 5,84 gam hỗn hợp Fe, FeS₂, FeCO₃ vào V ml dung dịch H₂SO₄ 98% (d = 1,84 g/ml) rồi đun nóng thu được dung dịch A và hỗn hợp khí B. Cho hỗn hợp khí B đi qua bình nước brom dư thì có 30,4 gam brom tham gia phản ứng, khí còn lại thoát ra khỏi bình nước brom cho đi qua dung dịch nước vôi trong dư thu được 2 gam kết tủa. Cho dung dịch Ba(OH)₂ dư vào dung dịch A thu được m gam kết tủa, trong đó có 116,5 gam kết tủa không tan trong dung dịch HCl dư.

1- Tính khối lượng mỗi chất có trong hỗn hợp đầu. 2- Tính V, m.

ĐS: 1/ Fe = 1,12 gam; FeS₂ = 2,40 gam; FeCO₃ = 2,32 gam. 2/ m = 122,92 gam

Bài 1: (Đề thi HSG Hóa 10 – Vĩnh Phúc – 2010): Hòa tan x gam hỗn hợp gồm CuCl₂ và FeCl₃ vào nước thu được dung dịch A. Chia A làm hai phần bằng nhau. Cho hiđrosufua dư vào phần 1 được 1,28 gam kết tủa. Cho natri sunfua dư vào phần 2 thì thu được 3,04 gam kết tủa. Tính x?

Giải

+ Gọi a, b tương ứng là số mol của CuCl₂ và FeCl₃ trong mỗi phần ta có:

x = 2(135a + 162,5b) (I)

+ Khi cho phần 1 phản ứng với H₂S ta có:

CuCl₂ + H₂S ® CuS¯ + 2HCl

Mol: a a

2FeCl₃ + H₂S ® S¯ + 2HCl + 2FeCl₂.

Mol: b 0,5b

Þ 96a + 16b = 1,28 (II)

+ Khi cho phần 2 phản ứng với Na₂S ta có:

CuCl₂ + Na₂S ® CuS¯ + 2NaCl

Mol: a a

2FeCl₃ + 3Na₂S ® S¯ + 6NaCl + 2FeS.

Mol: b 0,5b b

Þ    96a + 104b = 3,04 (III)

+ Từ (I, II, III) suy ra: x = 9,2 gam

Bài 2(Đề HSG Casio Vĩnh Phúc-2008): Hòa tan hết hỗn hợp MgCl₂, FeCl₃, CuCl₂ vào nước được dung dịch A. Cho từ từ H₂S vào A cho đến dư thì thu được kết tủa tạo ra nhỏ hơn 2,51 lần kết tủa tạo ra khi cho dung dịch Na­₂S dư vào A. Nếu thay FeCl₃ trong A bằng FeCl₂ với khối lượng như nhau thì tỉ lệ khối lượng kết tủa là 3,36. Viết phản ứng và tính % khối lượng mỗi muối trong A?

Giải

+ Giả sử ban đầu ta có 1 mol hỗn hợp; gọi x, y, z tương ứng là số mol MgCl₂; FeCl₃ và CuCl₂ ta có: x + y + z = 1 (I)

+ Khi cho H₂S vào A ta có:

2FeCl₃ + H₂S ® S¯ + 2HCl + 2FeCl₂.

Mol: y 0,5y

CuCl₂ + H₂S ® CuS¯ + 2HCl

Mol: z z

Þ m_¯ = 16y + 96z (II)

+ Khi cho Na₂S vào A ta có:

MgCl₂ + Na₂S + 2H₂O ® Mg(OH)₂¯ + NaCl + H₂S­

Mol: x x

2FeCl₃ + 3Na₂S ® S¯ + 6NaCl + 2FeS¯.

Mol: y 0,5y y

CuCl₂ + Na₂S ® CuS¯ + 2NaCl

Mol: z z

Þ    m_¯ = 58x + 104y + 96z (III)

+ Từ (II, III) và giả thiết ta có: 58x + 104y + 96z = 2,51(16y+96z)

Þ 58x + 63,84y = 144,96z (IV)

+ Khi thay FeCl₂ bằng FeCl₃ thì dung dịch có: MgCl₂ = x mol; FeCl₂ = 1,2795y mol; CuCl₂ = z mol.

@ Pư với H₂S:

CuCl₂ + H₂S ® CuS¯ + 2HCl

Mol: z z

Þ m_¯ = 96z (V)

@ Pư với Na₂S:

MgCl₂ + Na₂S + 2H₂O ® Mg(OH)₂¯ + NaCl + H₂S­

Mol: x x

FeCl₂ + Na₂S ® 2NaCl + FeS¯.

Mol: 1,2795y 1,2795y

CuCl₂ + Na₂S ® CuS¯ + 2NaCl

Mol: z z

Þ    m_¯ = 58x + 112,596y + 96z (VI)

+ Từ (V; VI) và giả thiết ta có: 58x + 112,596y + 96z = 3,36.96z

Þ 58x + 112,596y = 226,56z (VII)

+ Giải (I, IV và VIII) được: x ≈ 0,2 mol; y ≈ 0,5 mol và z ≈ 0,3 mol.

+ Vậy %KL của: MgCl₂ ≈ 13,5%; FeCl₃ ≈ 57,7%; CuCl₂ ≈ 28,8%

Bài 3: (Đề thi HSG Hóa 10 – Vĩnh Phúc – 2011): Đốt cháy hoàn toàn muối sunfua của một kim loại có công thức MS trong khí O₂ dư thu được oxit kim loại. Hoà tan oxit này vào một lượng vừa đủ dung dịch H₂SO₄­ loãng 29,4% thu được dung dịch muối sunfat nồng độ 34,483%. Tìm công thức của MS?

Giải

- Chọn 100 gam dung dịch H₂SO₄ 29,4% Þ khối lượng H₂SO₄ = 29,4 gam hay 0,3 mol

- Gọi công thức của oxit kim loại sản phẩm là M₂O_n

- Phản ứng:

M₂O_n + nH₂SO₄ ® M₂ (SO₄)_n + nH₂O

0,3 mol

Þ Số mol M₂O_n = số mol M₂ (SO₄)_n = 0,3/n (mol)

Þ Þ M = 18,67n Þ M= 56 hay MS là FeS

Bài 4 (Đề thi HSG 12- Vĩnh Phúc- 2004): Đốt cháy hoàn toàn 4,4 gam sunfua của kim loại M có dạng MS trong oxi dư, chất rắn thu được sau phản ứng đem hoà tan vừa đủ trong dung dịch HNO₃ 37,8% thấy nồng độ % của muối trong dung dịch thu được là 41,72%. Khi làm lạnh dung dịch này thấy thoát ra 8,08 gam muối rắn. Lọc tách muối rắn thấy nồng độ % của muối trong dung dịch nước lọc là 34,7%. Tìm công thức của muối rắn biết M có 2 hoá trị là II và III.

Giải

+ Đặt x là số mol MS Þ x(M+32) = 4,4 (I)

+ Phản ứng xảy ra:

2MS + 3,5O₂ ® M₂O₃ + 2SO₂.

Mol: x 0,5x

M₂O₃ + 6HNO₃ ® 2M(NO₃)₃ + 3H₂O
Mol: 0,5x 3x x

+ Theo giả thiết ta có:

@ Khối lượng dd HNO₃ = = 500x

@ Khối lượng dd sau pư = 500x + 0,5x(2M+48) = Mx + 524x

Þ = 0,4172 (II)

+ Giải (I, II) ta được: M = 56 = Fe và x = 0,05 mol.

+ Khối lượng dd sau khi làm lạnh = Mx + 524x – 8,08 = 20,92 gam.

Þ số mol Fe(NO₃)₃ còn lại trong dd là: = 0,03 mol.

Þ Số mol Fe(NO₃)₃.nH₂O tách ra = 0,05 – 0,03 = 0,02 mol.

Þ Fe(NO₃)₃.nH₂O = = 404 đvC Þ n = 9.

+ Vậy công thức của muối rắn là: Fe(NO₃)₃.9H₂O

Bài 5 (Đề HSGQG – 2003 – Bảng A): Dung dịch bão hòa H₂S có nồng độ 0,100 M. Hằng số axit của H₂S: K₁ = 1,0 ´ 10^-7 và K₂ = 1,3 ´ 10^-13

a) Tính nồng độ ion sunfua trong dung dịch H₂S 0,100 M khi điều chỉnh pH = 2,0.

b) Một dung dịch A chứa các cation Mn²⁺, Co²⁺, và Ag⁺ với nồng độ ban đầu của mỗi ion đều bằng 0,010 M. Hoà tan H₂S vào A đến bão hoà và điều chỉnh pH = 2,0 thì ion nào tạo kết tủa. Cho: T_MnS = 2,5 ´ 10^-10 ; T_CoS = 4,0 ´ 10^-21 ; T_Ag2S = 6,3 ´ 10^-50.

Giải

a/ Ta có: H₂S 2H⁺ + S^2- K = K₁.K₂ = 1,3.10^-20.

+ Vì: K = nên [S^2-] =

+ Do H₂S bão hoà nên: = [H₂S] = 0,1M Þ [S^2-] = = 1,3.10^-17 M.

b/ Ta có:

@ [Mn²⁺].[S^2-] = 0,01.1,3.10^-17 = 1,3.10^-19 < T_MnS Þ không có kết tủa.

@ [Co²⁺].[S^2-] = 0,01.1,3.10^-17 = 1,3.10^-19 > T_CoS Þ có kết tủa

@ [Ag⁺]².[S^2-] = (0,01)².1,3.10^-17 = 1,3.10^-21 > T_Ag2S Þ có kết tủa.

Bài 6(HSGQG 2001 – Bảng A): Có các dung dịch (bị mất nhãn) : a) BaCl₂; b) NH₄Cl; c) K₂S; d) Al₂(SO₄)₃; e) MgSO₄; g) KCl; h) ZnCl₂. Được dùng thêm dung dịch phenolphtalein (khoảng pH chuyển màu từ 8 - 10) hoặc metyl da cam (khoảng pH chuyển màu từ 3,1 - 4,4).

Hãy nhận biết mỗi dung dịch trên, viết các phương trình ion (nếu có) để giải thích.

Giải

+ Dùng phenolphtalein thì nhận ra được K₂S vì làm PP hóa hồng.

+ Cho K₂S pư với các dd còn lại khi đun nóng thì:

@ NH₄Cl cho khí mùi khai bay ra:

NH₄Cl + K₂S ® NH₃­ + KHS + KCl

@ Al₂(SO₄)₃ và MgSO₄ cho kết tủa trắng và khí mùi trứng thối bay ra.

Al₂(SO₄)₃ + 3K₂S + 6H₂O ® 2Al(OH)₃¯ + 3H₂S­ + 3K₂SO₄.

MgSO₄ + K₂S + 2H₂O ® Mg(OH)₂¯ + H₂S­ + K₂SO₄.

@ ZnCl₂ cho kết tủa trắng:

ZnSO₄ + K₂S ® ZnS¯ + K₂SO₄.

@ BaCl₂ và KCl không có hiện tượng.

+ Cho hai kết tủa trắng ứng với Al₂(SO₄)₃ và MgSO₄ phản ứng với dung dịch NH₄Cl đun nóng, kết tủa nào tan ra là Mg(OH)₂ từ đó nhận ra MgSO₄; kết tủa Al(OH)₃ không tan trong NH₄Cl.

2NH₄Cl + Mg(OH)₂ ® MgCl₂ + 2NH₃­ + 2H₂O

+ Lấy MgSO₄ hoặc Al₂(SO₄)₃ để nhận ra BaCl₂ còn lại là KCl.

+ Nếu dùng metyl da cam thì nhận ra được Al₂(SO₄)₃. Cho chất này pư với các chất còn lại nhận ra được BaCl₂ vì có kết tủa trắng và K₂S vì có kết tủa trắng và có khí bay ra. Tiếp tục dùng K₂S tương tự như trên.

Bài 7(HSG12-Nghệ An –Vòng 2-2009)Có 3 đơn chất của 3 nguyên tố là A, B, C. A tác dụng với B ở nhiệt độ cao sinh ra chất D. Chất D bị thuỷ phân mạnh trong nước tạo thành khí cháy được có mùi trứng thối. B và C tác dụng với nhau tạo ra khí E, khí này có khả năng làm quỳ tím ẩm hoá đỏ. Hợp chất của cả 3 nguyên tố A, B, C là muối không màu tan trong nước và bị thuỷ phân. Hợp chất của A với C có trong tự nhiên và rất cứng. Xác định A, B, C và các hợp chất tương ứng. Viết các phương trình phản ứng.

ĐS: A là Al; B là S; D là H₂S; C là O₂; hợp chất của A, B, C là Al₂(SO₄)₃.

Bài 8(HSG11-Vĩnh Phúc - 2007)So sánh khả năng hòa tan của CuS trong dung dịch HCl và dung dịch HCl+H₂O₂. Biết pK_s(CuS)= 35; K₁(H₂S)=10^-7; K₂(H₂S)=10^-13; E⁰(H₂O₂/H₂O)=1,77V; E⁰(S/H₂S)=0,14V

ĐS: CuS tan trong HCl+H₂O₂ mạnh hơn trong HCl 1,8.10⁵⁵lần

Bài 9(HSG12-chuyên VP-2008): Dung dịch bão hoà H₂S có nồng độ 0,10 M. Hằng số axit của H₂S: K₁ = 1,0 ´ 10^-7 và K₂ = 1,3 ´ 10^-13

a. Tính nồng độ ion sunfua trong dung dịch H₂S 0,10 M khi điều chỉnh pH = 3,0.

b. Một dung dịch A chứa các cation Mn²⁺ và Ag⁺ với nồng độ ban đầu của mỗi ion đều bằng 0,010 M. Hoà tan H₂S vào A đến bão hoà và điều chỉnh pH = 3,0 thì ion nào tạo kết tủa.

Cho: T_MnS = 2,5 ´ 10-¹⁰ ; = 6,3 ´ 10^-50.

ĐS: 1/ [S^2- ] = 1,3 ´ 10^-15 (M) 2/ Không có kết tủa MnS; có kết tủa Ag₂S.

Bài 10: Tính pH để bắt đầu kết tủa và kết tủa hoàn toàn FeS bằng H₂S biết nồng độ ban đầu của Fe²⁺ = 0,01M, nồng độ dd H₂S bão hòa là 0,1M. Cho FeS có T = 10^-17,2; H₂S có pK_a1 = 7,02 và pK_a2 = 12,9.

ĐS: 4,86 > pH > 2,86

Bài 11(Olympic 30/4-Khối 10-2010): Sục từ từ H₂S vào dung dịch chứa Cu²⁺ 0,001M và Pb²⁺ 0,001M cho đến khi bão hòa H₂S 0,01M và pH của dung dịch được giữ cố định bằng 2.

a.      Kết tủa nào xuất hiện trước?

b.      Có tách hoàn toàn được hai ion trên ra khỏi nhau bằng H₂S không?

Cho H₂S có pK_a1 =7; pK_a2 =13; T_CuS = 6,3.10^-36; T_PbS = 2,5.10^-27.

ĐS: a. CuS kết tủa trước b. tách được.

Bài 12(Đề thi HSG Hóa 10 – Vĩnh Phúc – 2005): Hoà tan 1,5 gam nhôm sunfua bằng 11,82 ml dung dịch NaOH 20% ( D = 1,186 g/ml). Lọc kết tủa B, nước lọc và nước rửa gộp lại để pha loãng thành 50 ml dung dịch A. Lấy kết tủa B rửa sạch .

1/ Tính C_M các chất trong A?

2/ Nung B đến khối lượng không đổi thì được bao nhiêu gam chất rắn?

ĐS: 1/ Na₂S = 0,6 M; NaAlO₂ = 0,2 M 2/ 0,51 gam

Bài 13(HSGQG 2002 – Bảng A): Dung dịch X gồm Na₂S 0,010M, KI 0,060M, Na₂SO₄ 0,050M.

a) Tính pH của dung dịch X.

b) Thêm dần Pb(NO₃)₂ vào dung dịch X cho đến nồng độ 0,090M thì thu được kết tủa A và dung dịch B.

- Cho biết thành phần hoá học của kết tủa A và dung dịch B.

- Nhận biết các chất có trong kết tủa A bằng phương pháp hoá học, viết các phương trình phản ứng (nếu có).

Cho: pK axit: H₂S pK₁ = 7,00 , pK₂ = 12,90 ; HSO₄^- pK=2,00

Tích số tan: PbS = 10^-26 ; PbSO₄ = 10^-7,8 ; PbI₂ = 10^-7,6.

ĐS: a/ pH =11,95 b/ ¯A gồm PbS, PbSO₄, PbI₂..

Bài 14: Hòa tan hết hỗn hợp gồm FeS và FeCO₃ bằng dung dịch HNO₃ đặc nóng thu được hỗn hợp khí A gồm hai khí X, Y có tỉ khối so với hiđro là 22,805.

1/ Tính %KL mỗi chất trong hỗn hợp ban đầu?

2/ Làm lạnh hỗn hợp khí A xuống nhiệt độ thấp hơn được hỗn hợp khí B gồm ba khí X, Y, Z có tỉ khối so với hiđro là 30,61. Tính %X đã bị đime hóa thành Z?

ĐS: 1/ FeS = 20,87%; FeCO₃ = 79,13%. 2/ 63,35%

Bài 15: Người ta dự định làm kết tủa CdS từ một dung dịch có chứa Cd²⁺ 0,02M và Zn²⁺ 0,02M bằng cách là bão hòa một cách liên tục dd với H₂S.
1/ Người ta phải điều chỉnh pH của dd trong khoảng nào để có thể làm kết tủa một lượng tối đa CdS mà không làm kết tủa ZnS
2/ Tính [Cd²⁺] còn lại khi ZnS bắt đầu kết tủa. Biết dung dịch [H₂S] = 0,1 M
Cho H₂S có Ka1 = 10^-7 ; Ka2 = 1.3.10^-13; CdS có K_S = 10^-28; ZnS có K_S = 10^-22.

ĐS: 1/ -2,7 < pH < 0,293 2/ [Cd²⁺] = = 2.10^-8M.

Bài 1 (Khối A - 2004): Hỗn hợp A gồm FeCO₃ và FeS₂. A phản ứng với dung dịch axit HNO₃ 63% (khối lượng riêng 1,44 g/ml) được hỗn hợp khí B và dung dịch C. Tỉ khối của B đối với oxi bằng 1,425. Để phản ứng vừa hết với các chất trong dung dịch C cần dùng 540 ml dung dịch Ba(OH)₂ 0,2M. Lọc lấy kết tủa rồi nung đến KL không đổi, được 7,568 gam chất rắn. Các phản ứng xảy ra hoàn toàn.

1/ Tính khối lượng từng chất trong hỗn hợp A. 2/ Xác định thể tích dung dịch HNO₃ đã dùng.

ĐS: 1/ FeCO₃ = 4,64 gam; FeS₂ = 0,96 gam 2/ 23,89 ml.

Bài 2 (Khối B-2008): Nung một hỗn hợp rắn gồm a mol FeCO₃ và b mol FeS₂ trong bình kín chứa không khí (dư). Sau phản ứng đưa bình về nhiệt độ ban đầu, thu được chất rắn duy nhất là Fe₂O₃ và hỗn hợp khí. Biết áp suất khí trong bình trước và sau phản ứng bằng nhau, mối liên hệ giữa a và b là: A. a = 0,5b. B. a = b. C. a = 4b. D. a = 2b.

Bài 3 (Khối A-2011): Nung m gam hỗn hợp X gồm FeS và FeS₂ trong một bình kín chứa không khí (gồm 20% thể tích O₂ và 80% thể tích N₂) đến khi các phản ứng xảy ra hoàn toàn, thu được một chất rắn duy nhất và hỗn hợp khí Y có thành phần thể tích: 84,8% N₂, 14% SO₂, còn lại là O₂. Phần trăm khối lượng của FeS trong hỗn hợp X là

A. 59,46%. B. 42,31%. C. 26,83%. D. 19,64%.

Bài 4(Khối A-2009): Nung nóng m gam PbS ngoài không khí sau một thời gian, thu được hỗn hợp rắn (có chứa một oxit) nặng 0,95m gam. Phần trăm khối lượng PbS đã bị đốt cháy là

A. 95,00%. B. 25,31%. C. 74,69%. D. 64,68%.

Bài 5(Khối B-2010): Đốt cháy hết m gam FeS₂ bằng O₂ vừa đủ, thu được khí X. Hấp thụ hết X vào 1 lít dung dịch chứa Ba(OH)₂ 0,15M và KOH 0,1M, thu được dung dịch Y và 21,7 gam kết tủa. Cho Y vào dung dịch NaOH, thấy xuất hiện thêm kết tủa. Giá trị của m là:

A. 23,2. B. 12,6. C. 18,0. D. 24,0.

Bài 6(ĐHGQHN-1999): Cho 5,22g một muối cacbonat kim loại (hợp chất X) phản ứng hoàn toàn với dung dịch HNO₃. Phản ứng làm giải phóng ra hỗn hợp khí gồm 0,336 lít khí NO và x lít khí CO₂. Các thể tích khí đều đo ở đktc.

a/ Hãy xác định muối cacbonat kim loại đó và tính x?

b/ Cho a(g) hỗn hợp gồm FeS₂ và hợp chất X trên với số mol bằng nhau vào một bình kín chứa lượng O₂ dư. áp suất trong bình là P₁ (atm). Đun nóng bình để phản ứng xảy ra hoàn toàn rồi đưa bình về nhiệt độ ban đầu, áp suất trong bình lúc này là P₂ ­(atm), khối lượng chất rắn thu được là b(g). Biết rằng thể tích chất rắn trong bình trước và sau phản ứng là không đáng kể. Hãy xác định các tỷ số P₁/P₂ và a/b.

ĐS: a/ FeCO₃ và 1,008 lít b/ P₁/P₂ = 1 và a/b = 1,475.

Bài 7: Hoà tan hoàn toàn hỗn hợp gồm 0,12 mol FeS₂ và x mol Cu₂S bằng HNO₃ 0,1M vừa đủ thu được A chứa muối sunfat và khí NO. Viết pư dạng ion thu gọn. Tính x, thể tích dung dịch HNO₃ đã dùng?

ĐS: x = 0,06; v = 8 lít

Bài 8: Đốt cháy hoàn toàn 84g hỗn hợp X gồm FeS₂ và CuO bằng mộtlượng O₂ lấy dư được chất rắn B và 20,16 lít khí SO₂ (đktc). Chuyển toàn bộ khí SO₂ thành SO₃ rồi hấp thụ vào nước được dd C. Cho toàn bộ B vào C khuấy kĩ cho các phản ứng xảy ra hoàn toàn, lọc rửa phần không tan được chất rắn D. Tính khối lượng D?

ĐS: 8 < m < 12.

Bài 9: Nung m gam hỗn hợp A gồm FeS và FeS₂ trong 1 bình kín dung tích không đổi, chứa không khí ( 20% thể tích O₂ và 80% thể tích N₂) đến khi phản ứng xảy ra hoàn toàn, thu được chất rắn B và hỗn hợp khí C có thành phần % theo thể tích: N₂ (84,77%), SO₂ ( 10,6%), còn lại là O₂. Hòa tan chất rắn B trong dung dịch H₂SO₄ vừa đủ, dung dich thu được cho tác dụng với Ba(OH)₂ dư. Lọc lấy kết tủa, làm khô và nung ở nhiệt độ cao tới khối lượng không đổi, thu được 12,885g chất rắn.

a/ Tính % về khối lượng mỗi chất trong A b/ Tính m.

ĐS: FeS = 0,02 mol và 0,01 mol FeS₂.

Bài 10: Hh X gồm S và kim loại M hóa trị II có khối lượng là 25,9 gam. Cho X vào bình kín không chứa không khí rồi đốt nóng đến pư hoàn toàn được chất rắn A. A tan hoàn toàn trong dd HCl dư được 6,72 lít khí B ở đktc có tỉ khối so với hiđro là 11,666.

1/ Tính số mol mỗi chất trong B, tìm M và khối lượng mỗi chất trong X?

2/ Hh Y cũng chứa M và S. Cho M và S pư hoàn toàn được chất rắn C. Cho C pư với dd HCl dư thì còn lại chất rắn D không tan nặng 6 gam và thu được 4,48 lít khí E. Tính khối lượng hh Y?

ĐS: 1/ Trong B có 0,1 mol hiđro và 0,2 mol H₂S, M là Zn = 19,5 gam. 2/ Y = 25,4 gam

Do sự hạn chế về thời gian và trình độ nên các vấn đề tôi đưa ra còn sơ sài và còn có thiếu sót. Rất mong được sự đóng góp ý kiến của các đồng nghiệp.

Hy vọng nội dung của chuyên đề sẽ là tài liệu tham khảo bổ ích cho các em học sinh và đồng nghiệp.