RÈN LUYỆN PHƯƠNG PHÁP HỌC VÀ THÓI QUEN HỌC TẬP CẦN CÙ

3:01:00 PM Được đăng bởi Trang Anh Nam


RÈN LUYỆN PHƯƠNG PHÁP HỌC VÀ THÓI  QUEN  HỌC TẬP CẦN CÙ, NGHIÊM TÚC ,SÁNG TẠO CHO HỌC SINH CHUYÊN VĂN.

                                         Nguyễn Đăng Nhi
Giáo viên trường THPT chuyên Tiền Giang
 

I.                  MỞ ĐÂU:
1.1.Hiện nay, với sự phát triển nhanh chóng của đất nước ta và xu thế hội nhập toàn cầu hóa, việc dạy và học môn Ngữ văn nói chung và việc bồi dưỡng cho đội tuyển HSG môn văn nói riêng đang phải đối diện với những cơ hội và thách thức rất lớn do những  đặc trưng  xã hội hiện đại của  thế kỳ XXI. Những yếu tố đó tác động rất lớn đến dạy và học trong nhà trường và xã hội, đã tạo ra môi trường học tập khác hẳn truyền thống và ảnh hưởng trực tiếp đến phương pháp học tập của thế hệ học sinh thời hiện đại.Vì vậy môn Văn ở nhà trường phổ thông có nhiệm vụ quan trọng là  hình thành cho học sinh khả năng suy tưởng đúng đắn, sự mẫn cảm ,những vẻ đẹp thẩm mỹ và xúc cảm tinh tế.Đối tượng  học sinh  thời nay có mặt bằng văn hóa tổng hợp khá cao, nhất là những HS chuyên  có tư chất tốt được học tập trong bối cảnh văn hóa đa dạng, với công cụ phương tiện giao tiếp rộng rãi,nhanh nhạy và khả năng ngoại ngữ tốt tạo điều kiện cặp nhật thông tin thường xuyên  hơn. Những điểm mạnh này của học sinh sẽ là một thách thức với GV và vấn đề đặt ra đối với việc dạy và học  văn hiện nay là: học sinh có thể nắm bắt nhiều thông tin hơn người thầy, nhưng cách đọc, cách tiếp nhận, khám phá thế giới nghệ thuật…người thầy phải định hướng  trực tiếp cho  HS.
1.2.Tài liệu tâp huấn Hướng dẫn thực hiện chương trình dạy học chuyên sâu môn Ngữ văn cho GV trường THPT Chuyên của Bộ GDĐT năm 2010 đã nêu định hướng về PPDH và năng lực của người giáo viên chuyên văn  là phải sử dụng linh hoạt tất cả các PPDH, hình thức hay kỹ thuật dạy học để hướng tới giúp HS có được lòng đam mê yêu thích văn chương, thích khám phá, phát hiện, có niềm tin, có phương pháp học và có thói quen  lao động cần cù nghiêm túc và sáng tạo. Từ định hướng trên và qua thực tiễn giảng dạy ở trường THPT Chuyên Tiền Giang , chúng tôi xin trình bày một vài suy nghĩ về việc rèn luyện cho học sinh chuyên  Văn phương pháp học khoa học ,  phù hợp với thời đại và một thái độ , thói quen lao động cần cù nghiêm túc , sáng tạo. Đây là một trong những yếu tố có tính quyết định cho sự thành công của việc dạy và học môn văn hiện nay.
1.3.Bản chất của giá trị văn chương từ ngàn xưa đến nay, kết tinh ở những  tư tưởng nghệ thuật có nội dung nhân bản sâu sắc  của nhà văn, đó chính là chất văn đích thực của tác phẩm văn chương mà người giáo viên  dạy văn phải hướng dẫn học sinh lĩnh hội được. Năng lực cảm thụ cái đẹp của văn chương phụ thuộc vào khả năng tự tích lũy và rèn luyện lâu dài của mỗi cá nhân, đòi hỏi cần có phương pháp và thói quen học tập , lao động trong tiếp nhận cảm thụ văn chương đúng đắn và khoa học.

II. NỘI DUNG THỰC HIỆN:
     1.Bồi dưỡng , rèn luyện phương pháp học:Do đặc trưng của xã hội hiện đại, tri thức nhân loại là vô tận, phương tiện thông tin đa dạng , phong phú mỗi ngày tăng lên nhanh chóng, vì vậy sự lựa chọn thông minh nhất của người thầy là trang bị cách thức , phương pháp học cho HS, để người học có công cụ tự mình làm giàu cho bản thân theo hướng học suốt đời. Đa số các HSG môn văn đều có khả năng cảm thụ và kiến thức văn học khá phong phú, nhưng rất cần định hướng cho các em phương pháp khoa học và đúng đắn để hình thành hai năng lực quan trọng nhất là tiếp nhận và tạo lập văn bản theo nhiều cấp độ.
        Đối với năng lực tiếp nhận văn bản , chúng tôi xác định cần bồi dưỡng  cho HS cách đọc –hiểu , đọc sáng tạo theo đặc trưng thể loại, trang bị cho các em lí luận tiếp nhận văn bản, đặc trưng thi pháp tương ứng với từng loại thể và thời đại văn học khác nhau.Từ những văn bản đa dạng của TPVH hướng dẫn cho học sinh cách giải mã, phân tích , bình giá theo đúng quy luật tiếp nhận văn học. Đối với văn học sử, hướng dẫn phương pháp tổng hợp hệ thống khái quát, giúp cho các em tự lập bảng hệ thống kiến thức cơ bản tưng giai đoạn , thời đại văn học hoặc từng tác gia trong chương trình, từ đó giúp các em có thể đối chiếu , so sánh rút ra những nhận định cụ thể và khắc sâu được kiến thức.Quan niệm đổi mới PPDH môn Văn chính là rèn luyện cho HS phương pháp suy nghĩ, phương pháp tìm tòi, vận dụng kiến thức để tự học và vận dụng sáng tạo, vì vậy khi hương dẫn tìm hiểu tiếp nhận tác phẩm văn học , chúng tôi luôn nhắc nhở và yêu cầu học sinh bước vào giờ học không được cho phép  mình chỉ có hai bàn tay trắng,một cái đầu  trống không và một thái độ thích nghe nhiều hơn nói..Điều đó bắt buộc các em phải luôn chủ động tích cực tìm hiểu công phu, tìm hiểu nhiều mặt, nhiều lần một vấn đề trong nhiều tình huống khác nhau.
     Đối với năng lực tạo lập văn bản, chúng tôi xác định trang bị cho học sinh phương pháp viết các loại văn bản theo đúng quy trình và tính chất, kiểu loại khác nhau, phải bắt đầu từ những kỹ năng cơ bản về bố cục , kết cấu, trình tự  hệ thống ý, đến việc triển khai hệ thống luận điểm, luận cứ.Từ những nguyên tắc về tìm hiểu, phân tích đề bài, lập dàn ý đến năng lực diễn đạt, lập luận, cách viết văn có hình ảnh, có giọng điệu riêng,đến hình thức trình bày  phân tích dẫn chứng trong văn bản viết. Từ phương pháp cơ bản này, hướng dẫn học sinh tập trung vào kỹ năng viết văn bản nghị luận xã hội và nghị luận văn học. Xây dụng kế hoạch rèn luyện từng bước cụ thể để  nâng cao năng lực tạo lập văn bản từ viết đúng tiến tới viết hay, trong từng buổi học  theo các hình thức đa dạng viết đoạn văn  ngắn, viết theo các thao tác lập luận : giải thích,chứng minh,. phân tích, bình luận, bác  bỏ…… Chú trọng nguyên tắc thực hành thường xuyên, nhận xét , đánh giá, động viên kịp thời và rút kinh nghiệm cụ thể cho từng học sinh.Khi hướng dẫn các chuyên đề chuyên sâu, rèn luyện cho học sinh năng lực tổng hợp để  xây dựng văn bản để tự các em thiết kế bố cục trình bày theo đúng yêu cầu của văn bản nghị luận.

2.Rèn luyện thái độ , thói quen lao động cần cù nghiêm túc, sáng tạo trong học tập:
  Từ thực tiễn giảng dạy học sinh chuyên văn và bồi dưỡng các đội tuyển học sinh giỏi văn nhiều năm qua, chúng tôi nhận thấy, bên cạnh việc rèn luyện phương pháp , cách thức học môn văn khoa học cho học sinh, cần phải xây dựng một thái độ và thói quen lao động cần cù nghiêm túc và sáng tạo trong học tập, cảm thụ văn chương. Đây là một phẩm chất cần thiết phải có ở những HSG của tất cả các môn học nói chung và càng cần thiết với học sinh chuyên văn.Chúng tôi luôn xác định cho học sinh hiểu rằng không có con đường nào đến với thành công một cách dễ dãi cả và nếu không chịu khó , không kiên trì tích lũy luyện tập, lười suy nghĩ thì khó có thể trở thành một học sinh giỏi thật sự. Trước hết người thầy dạy chuyên văn phải kích thích khơi dậy cho các em phát huy truyền thống hiếu học của ông cha ta . Câu tục ngữ “ Nửa bụng chữ bằng một hũ vàng” từ xưa đến nay luôn là một chân lý đúng và có con học giỏi là một vinh hạnh cho cha mẹ. Từ đó bồi dưỡng cho học sinh lòng đam mê và ý chí quyết tâm say mê học tập như động lực và tiềm năng sức mạnh từ bên trong, để các em coi công việc  học tập, tìm hiểu , khám phá như một sự lao động miệt mài , thú vị và đầy hứng thú.Để làm dược điều này , đòi hỏi người giáo viên phải kiên trì và luôn lắng nghe, tìm hiểu tâm tư , cá tính của học sinh để định hướng một thái độ và phong cách học tập nghiêm túc . Người thầy phải là một tấm gương thật sự gương mẫu , nỗ lực để các em noi theo. Chính phong cách và bản lĩnh, thói quen làm việc  của thầy sẽ có sức thuyết phục và lôi cuốn tốt nhất đối với học sinh, Không cho phép người thầy quá dễ dãi, xuề xòa khi kiểm tra hướng dẫn học sinh. Cần hướng dẫn , điều chỉnh cho mỗi học sinh những thói quen làm việc thật sự khoa học và nghiêm túc  như ghi chép khi đọc sách và tài liệu, một hình thức tự học tích cực mà nhiều học sinh chưa thật sự nắm vững . Ghi chép là thao tác cơ bản khởi đầu cho phong cách nghiên cứu khoa học, phải trở thành nhu cầu , niềm vui tích lũy học tập và sáng tạo của các em. Những thói quen xử lý ,tiếp cận vấn đề có cơ sở có trình tự bài bản phải được người thầy đặc biệt chú trọng rèn luyện cho học sinh trong cả quá trình chứ không thể ngày một ngày hai.Tạo môi trường thân thiện gần gũi cho học sinh nhưng không hạ thấp những yêu cầu về cách làm việc khoa học với kiến thức và luôn nhắc nhở học sinh tự điều chỉnh để hoàn thiện mình. Đây chính là những thói quen khoa học mà học sinh chuyên văn phải được hình thành và rèn luyện thường xuyên trong quá trình học tập.

III.KẾT LUẬN:
 Năng lực người GV dạy văn  trong bối cảnh thời đại hôm nay là vừa phải có Tâm vừa phải có Tầm, để giúp cho học sinh  say mê và yêu thích môn Văn ,  tạo được niềm tin cho học sinh nỗ lực  học tập, có khả năng khơi dậy tính sáng tạo cho học sinh ,  giúp học sinh  có một  PP học đúng đắn và tạo cho các em có   thái độ và thói quen lao động cần cù, nghiêm túc, trong mọi hoàn cảnh. Nhận thức đúng yêu cầu trên đây, chúng tôi hy vọng những suy nghĩ và  kinh nghiệm nhỏ vừa trình bày ở trên  có thể góp phần định hướng cho mỗi giáo viên các trường THPT tham khảo và nỗ lực hơn nữa trong công việc chuyên môn của mình , một công việc vẻ vang nhưng thật gian nan trong sự nghiệp đào tạo phát hiện tài năng cho đất nước.

                                                               Tiền Giang tháng 9 năm 2011








No comments:

Subscribe to: Post Comments (Atom)
 

© 2012 Học Để ThiBlog tài liệu